8.1 Signalen opvangen: de schakelrol van leraren
Het opvangen van de zachte signalen, de eerste tekenen van ongerustheid of de indirect geformuleerde klachten, zal vaak gebeuren door leraren. Zij moeten dus extra alert zijn om klachten te leren zien. Daarbij dienen leraren volop ondersteund te worden door hun organisatie om ermee aan het werk te gaan. De proactieve houding van professionals die we in hoofdstuk 5 bespraken, komt hier ook weer volop in beeld. Ingrijpen voordat er meer problemen ontstaan is belangrijk. Uit Kafka-ervaring weten we dat er bij grote ontsporingen al veel eerder signalen waren dat er iets niet goed ging.
De Kafkabrigade onderscheidt drie niveaus - meer of minder systematisch - van hoe organisaties kunnen leren:
- Dezelfde vergissing niet nog eens maken. Op organisatieniveau verandert er niks, maar leraren worden alerter.
- De organisatie vraagt zich af hoe het komt dat het in bepaalde situaties zo vaak mis gaat. Kennelijk zijn er risico’s die onvoldoende afgedekt worden. De werkwijze wordt aangepast.
- Scholen richten hun werkprocessen zodanig in dat er voortdurend geleerd en verbeterd kan worden. Leren gebeurt dus niet meer naar aanleiding van klachten of fouten, maar omdat het hoe dan ook centraal staat. Vaak vergt dit veranderingen in de cultuur van de school of van het samenwerkingsverband.
