7.1 Kenmerken van samenwerking
Samenwerking ontstaat op basis van vertrouwen. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Het kost tijd voordat vertrouwen zich gevestigd heeft. Er bestaan dan ook grote verschillen:
- Er zijn samenwerkingsverbanden die gevormd zijn uit samensmelting van eerdere samenwerkingen: daar zal intern verschil bestaan tussen meer en minder onderlinge bekendheid.
- Er zijn samenwerkingsverbanden die helemaal nieuw zijn, maar veel met elkaar willen opzetten. Daar is nog weinig bestaande praktijk, maar wel veel goodwill.
- Er zijn samenwerkingsverbanden die al lang bestaan en nu samen verder gaan. In het verleden gerealiseerde resultaten geven vertrouwen voor de toekomst.
- Er zijn samenwerkingsverbanden die nieuw zijn en het voorlopig even rustig aan willen doen: vertrouwen zal hier langzaam groeien en in kleine stapjes ontstaan.
Belangrijk is dat die samenwerkingsverbanden uiteindelijk actief moeten worden en op basis van vertrouwen moeten werken. Ontstaat de samenwerking harmonieus? Gaat men alles vastleggen (en dus veel bureaucratie organiseren)? Is er sprake van een duidelijke en verbindende gemeenschappelijke visie (dan spreken veel zaken voor zich)? Of eerder van een soort calculerend netwerk van onderlinge in- en verkoop (dan ga je veel boekhouden)?
Netwerken zijn gebaseerd op wederkerigheid: als het gevoel ontstaat dat enkele partijen alles doen (sukkels) en de anderen op hun gemak met de stroom meegaan (zwartrijders), zal de samenwerking snel ingewikkeld worden. Het is daarom verstandig om regelmatig met elkaar te evalueren of het halen en brengen nog in verhouding is. Zwartrijders zouden daarop aangesproken moeten worden. Is dat geregeld in het samenwerkingsverband? Wordt tijdig zichtbaar – zonder dat er uitgebreide boekhoudingen voor gevoerd hoeven te worden – of alle partijen in dezelfde mate de vruchten plukken van de samenwerking? Als daar twijfel over ontstaat, zal dat vrijwel automatisch tot extra administratie en regulering leiden: bijhouden en vastleggen of iedereen zich wel aan de afspraken houdt. Dit belemmert een goede samenwerking.
